Malarz, rysownik, illustrator. Należał do ostatniego pokolenia polskich romantyków. Pierwszych wskazówek w dziedzinie malarstwa udzielał mu ojciec, Jan, niespełniony artysta wykształcony w Wiedniu. Następnie Grottger uczył się we Lwowie, u Jana Maszkowskiego oraz Juliusza Kossaka, a także w Krakowie, gdzie studiował w Szkole Sztuk Pięknych w pracowniach Wojciecha Kornelego Stattlera oraz Władysława Łuszczkiewicza. Dzięki stypendium cesarskiemu, w latach 1854–1859 kształcił się w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, m.in. pod kierunkiem Karla Blaasa, Karla Mayera, Karla Wurzingera oraz Christiana Rubena. W Wiedniu przebywał do połowy roku 1865, z przerwami na wyjazdy m.in. do Monachium oraz Galicji. Po ostatecznym powrocie do kraju przebywał w zaprzyjaźnionych majątkach, m.in. w Śniatynce, Grybowie, Dyniskach oraz w Krakowie i we Lwowie, gdzie w 1866 roku poznał swą narzeczoną i muzę, Wandę Monné. Pod koniec roku 1866 wyjechał do Paryża z zamiarem zdobycia sławy i podreperowania finansów, co pozwoliłoby mu na ożenek z ukochaną. Zmarł na gruźlicę w wieku 30 lat. 

Twórczość Grottgera koncentrowała się wokół tematyki patriotycznej, związanej z powstaniem styczniowym, wydarzeniami go poprzedzającymi oraz represjami zaborców po jego upadku. Stworzył sugestywną, pełną patosu wizję powstania oraz narodowej martyrologii, która oddziałała na wiele pokoleń Polaków. Oprócz tego uprawiał malarstwo historyczne i portretowe, podejmował też wątki rodzajowe i literackie. Malował obrazy olejne, przede wszystkim jednak stosował technikę kartonów rysunkowych.