opis: Dwa filmy wideo Grupy Azorro pod wspólnym tytułem Wszystko już było prezentowane w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku przedstawiają rozmowę tworzących ją artystów na temat oryginalności w sztuce. Oskar Dawicki (1971), Igor Krenz (1959), Wojciech Niedzielko (1959) i Łukasz Skąpski (1958) starają się odpowiedzieć na pytanie, czy możliwe jest dziś stworzenie oryginalnego dzieła. Podczas absurdalnej konwersacji pojawiają się różne nowatorskie pomysły. Okazuje się jednak, że wszystko już zostało przez kogoś wcześniej wykonane. Każda, nowa propozycja kwitowana jest stwierdzeniem, że „Wszystko już było”. Równoległa projekcja dwóch filmów rejestrujących dialog prowadzony na ten sam temat potęguje wrażenie irracjonalności, kwestionuje jednocześnie oryginalność samego pomysłu Supergrupy Azorro.
W filmach tworzonych od 2001 roku członkowie Azorro nie bez ironii analizują szeroko rozumiany świat sztuki. Interesuje ich kondycja współczesnych instytucji wystawienniczych. Zastanawiają się nad rolą artysty w społeczeństwie. Poruszają kwestie wartościowania dzieł sztuki. Podważając obowiązujące normy, poddają krytyce funkcjonujące w sztuce stereotypy. Ich prace dotyczą problemu szeroko pojętej komunikacji, przekazu i odbioru faktów artystycznych. Intertekstualność świata zdominowanego przez informację jest dla nich doskonałym materiałem do analizy.
Dominik Kuryłek
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Intertekst <<<
Sztuka przełomu stuleci oraz początku XXI wieku pozostaje w ścisłym związku z otaczającą ją rzeczywistością artystyczną, społeczną i polityczną. Można powiedzieć, że jest z nią bardzo silnie związana. Artyści świadomi swojego w niej uczestnictwa, tworząc swoje prace jednocześnie ją komentują. Można powiedzieć za Julią Kristevą (1941) – francuską psycholożką, językoznawczynią i filozofką – że ich sztuka jest „intertekstualna”, to znaczy czerpie z wszystkich otaczających ją „tekstów”, a poprawne jej „odczytanie” możliwe jest w szerokim ujęciu kulturowym. Czyli, ze świadomością sytuacji artystycznej społecznej i politycznej, w których kontekście ona powstaje.
Członkowie Grupy Ładnie, założonej w połowie lat dziewięćdziesiątych w Krakowie – Rafał Bujnowski (1974), Marcin Maciejowski (1974) i Wilhelm Sasnal (1972) – do grupy należeli także: Marek Firek (1958) oraz Józef Tomczyk Kurosawa (1941–2006) – w swoim malarstwie przedstawiają często banalne zdarzenia związane z przestrzenią prywatną, zestawiając je na równym poziomie z popularnymi obrazami rozpowszechnianymi przez media masowe. Ich twórczość z jednej strony można traktować jako wyraz doświadczenia pokolenia urodzonego w latach siedemdziesiątych w Polsce, które wchodziło w dorosłość na początku XXI wieku, z drugiej – jako jego komentarz do rzeczywistości kreowanej przez popkulturę w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych.
Film Wszystko już było, założonej w 2001 roku Grupy Azorro, pokazuje jak Oskar Dawicki, Igor Krenz, Wojciech Niedzielko i Łukasz Skąpski próbują bezskutecznie wymyślić oryginalne dzieło sztuki. Eksponując podczas długiej rozmowy problem oryginalności współczesnej kultury, paradoksalnie zwracają uwagę na jej ogromny potencjał. Ich film świadczy o tym, że nawet w okresie, kiedy sztuce zarzuca się powtarzalność i wyczerpanie, na zasadzie paradoksu potrafi ona nadal przedstawiać nowe perspektywy patrzenia na rzeczywistość, w tym także na siebie samą.
Podobnie można postrzegać instalację Nic w środku (2003) Jadwigi Sawickiej (1959), uczennicy Jerzego Nowosielskiego. Stos pudełek z wydrukowaną informacją „Nic w środku” prowokacyjnie skłania do odpowiedzi na pytanie o rzeczywistą zawartość współczesnych działań artystycznych. Można jednak także spojrzeć na jej pracę inaczej. Zadając sobie chociażby pytanie o prawdę zawartą w uproszczonym komunikacie często obecnym w otaczającej nas przestrzeni medialnej.
Muzeum Wyobraźni (2004) – praca Grzegorza Sztwiertni (1968) – zwraca uwagę natomiast na rolę samego muzeum w procesie kreowania przestrzeni wizualnej i symbolicznej. Sztwiertnia eksponuje kontekst instytucji kultury, która jest niezwykle ważna w procesie szerzenia informacji nie tylko o sztuce współczesnej.
Dominik Kuryłek