oznaczenie autorskie: nie sygnowane
opis: Maria Pinińska-Bereś uchodzi za pierwszą świadomą feministkę w sztuce polskiej. Rzeźba, tradycyjnie uważana za dyscyplinę męską z powodu konieczności siłowego zmagania się z twardym materiałem, w wykonaniu Pinińskiej-Bereś staje się czystą emanacją kobiecości. Artystka stosowała specyficzną technikę obszywania płótnem kształtów modelowanych z gąbki, czego efektem jest uniwersum miękkich, krągłych form nasuwających bardzo wyraźne skojarzenia z ludzką cielesnością. Erotyczna aura wynika również z przyjętej przez Pinińską-Bereś kolorystyki. W jej obiektach dominuje barwa różowa, wiązana z kobiecą niewinnością i delikatnością, lecz także z symboliką miłości fizycznej.
Mój uroczy pokoik to fragment przestrzeni ograniczony z trzech stron ściankami, a od frontu sznureczkiem ze starannie wykaligrafowaną wizytówką. Artystka zgromadziła tam wykonane przez siebie sypialniane akcesoria: pikowane kołderki, których szycie należy do czynności zwyczajowo przypisanych kobiecie, ścienną ozdobę w owalnej ramce wypełnioną różowym zwiniętym w kłębek kształtem, leżący na podłodze podłużny wałek z tkaniny. Wszystkie te częściowo abstrakcyjne, częściowo wielce konkretne obiekty wydają się falować i pulsować, przymilać do widza swą pieszczotliwą formą. Wzbudzając ciekawość, zapraszają do odwiedzenia „uroczego pokoiku”. Sypialnia, jako pomieszczenie bardzo osobiste, stanowi metaforę ludzkiej intymności, tego co zazwyczaj wstydliwie strzeżemy. Prezentując swą sypialnię, właścicielka wyraża zgodę na wstęp do swego intymnego świata. Przeciwnym komunikatem jest sznurek, zagradzający wejście do pokoiku. Widząc go, zmuszeni jesteśmy przyjąć rolę nieuprawnionego podglądacza. Dzieło Marii Pinińskiej-Bereś każe zastanowić się nad barierą, jaką wyznaczamy innym, a dzięki wykorzystaniu podwójnego komunikatu jest również żartobliwą refleksją nad dziewczęcą kokieterią.
Autorka, mnożąc w swych dziełach stereotypy płci, traktuje je z dystansem, przyprawia dużą dozą ironii i dowcipu. Jej naładowane zmysłowością obiekty, mimo podejmowanej tematyki budzącej u wielu zażenowanie, nie przekraczają granic dobrego smaku, pozostając lekką i subtelną sztuką, która akcentuje kobiece spojrzenie na świat.
Agata Małodobry
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Poza Ciało >>>