Maria Pinińska-Bereś (1931-1999)
Płonąca Żyrafa, [1989]
Własność prywatna - depozyt w Muzeum Narodowym w Krakowie
imnk
miniaturka

technika / materiał: sklejka, gąbka obleczona płótnem, akryl

wymiary: 160x80x40

oznaczenie autorskie: nie sygnowane

opis: Wątki krytycznej analizy biologicznych i społecznych stereotypów dotyczących kobiet pojawiły się w twórczości Marii Pinińskiej-Bereś już na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, co pozwoliło niektórym krytykom uznać artystkę za jedną z prekursorek nurtu feministycznego w sztuce światowej. 

Rzeźby, wywodzące się z własnych doświadczeń i intymnych przeżyć artystki, odnoszą się do determinujących je uwarunkowań kulturowych, zarówno tych kształtowanych przez wieki, jak i całkiem współczesnych, stanowiących „tu i teraz” naszego świata. Dzięki metaforyzacji, wprowadzeniu czynnika groteski i kpiny, wykraczają poza rejon prywatnego zwierzenia, nabierając cech intersubiektywnych. Nie tracą przy tym ani na chwilę – jak pisała Bożena Kowalska – swej symbolicznej, programowej i ostentacyjnej kobiecości. 

Płonąca żyrafa przywołuje słynny obraz o tym samym tytule autorstwa Salvadora Dali. Podobnie jak w pracy hiszpańskiego surrealisty, dają się w niej wyróżnić dwa elementy: większy, wykonany ze spiralnie skręconej gąbki, skierowany ukośnie ku górze, biały, zaróżowiony u szczytu, przywołujący skojarzenia falliczne. Wzdłuż linii zwinięcia materiału widnieje wykaligrafowany napis „płonąca żyrafa”. Mniejszy element – stożkowata forma ze szczeliną podmalowaną na różowo – przypomina waginę. Artystyczne przetworzenie ludzkich narządów genitalnych kobiety i mężczyzny stanowi, jak się wydaje, współczesną formułę mitu Erosa, kosmicznej siły elementarnej, dzięki której powstał wszechświat. 


Anna Budzałek



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Grupa Krakowska >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>