Ostatnie lata życia Aleksander Gierymski spędził w Rzymie. Mieszkał przy Via Flaminia w podmiejskiej Villa Gulia, zwanej Casa dei Desperati (Domem Desperatów). Tworzył wówczas głównie pejzaże. Jeden z nich przedstawia widok z okna pracowni na roztaczający się wzdłuż starożytnego traktu krajobraz. Wydłużony w poziomie format obrazu akcentuje panoramiczność ujęcia syntetycznej kompozycji, która została poddana dyscyplinie rytmicznego zrównoważenia pionów i poziomów. Nieregularna siatka zielono-beżowych poletek winnicy przechodzi na dalszym planie we wzniesienie o łagodnej linii. Jego zbocze porastają karłowate drzewa i krzewy, a szczyt – cyprysy oraz pinie. Powietrze jest przesycone delikatną mgiełką. Podejście do natury zostało podporządkowane pasji obiektywnego, drobiazgowego jej odtwarzania, zaś zmysłowej wrażliwości na piękno przyrody towarzyszy intelektualna potrzeba zgłębiania zagadnień czysto formalnych. Dominujące w kompozycji beże, zielenie, błękit, fiolet i biel są – zwłaszcza w partii ziemi – nakładane gęsto, drobnymi, precyzyjnymi pociągnięciami pędzla, przypominającymi technikę pointylistów.

Aleksandra Krypczyk