Władysław Hasior (1928-1999)
Sztandar opiekuńczy, [1968]
Zakup, 1974
imnk
miniaturka

technika / materiał: collage z tkanin i innych elementów

wymiary: 310x310x10

oznaczenie autorskie: nie sygnowane

opis: Sztandary reprezentują sztukę asamblażu, wykreowaną po II wojnie światowej ze strukturalizmu i art brut Jeana Dubuffeta, polegającą na tworzeniu trójwymiarowego dzieła z różnych, często wtórnie użytych elementów. Władysław Hasior był najwybitniejszym przedstawicielem tego artystycznego gatunku w Polsce. Wykorzystywał w swych pracach przedmioty-odpadki, związane z kulturą wsi i małych miasteczek. Sztandary inspirowane były proporcami wojskowymi i chorągwiami kościelnymi, używanymi w obrzędach świeckich i religijnych.

Sztandar opiekuńczy to symboliczny wizerunek Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej. Tak jak Wyspiański, odwołując się do żarliwej ludowej religijności, nadał Madonnie w projekcie witraża do katedry lwowskiej wygląd wieśniaczki, tak Hasior wykreował jej wizerunek na podobieństwo naiwnych, ludowych przedmiotów Maryjnego kultu. Użył tanich materiałów i komponentów do aplikacji: fabrycznej pasmanterii, fragmentów firanek, futra i odpustowych błyskotek, nadając im nowe, wzniosłe znaczenie. Ideowym i optycznym centrum Sztandaru opiekuńczego uczynił odsłonięte, litościwe serce Matki Chrystusa.

Sztandar świąteczny stanowi natomiast symboliczny wizerunek Boga Ojca i Ducha Świętego. Artysta nadał Stwórcy antropomorficzny kształt, zbliżony nieco do rosyjskiej ludowej zabawki, tzw. matrioszki, przystrajając go w długą szatę z guzikami. W miejscu głowy umieścił oko opatrzności, symbolizujące w tradycji chrześcijańskiej wszechobecność i mądrość Boga, ale – wbrew kanonicznym wyobrażeniom tego motywu – zakomponował je w czworokącie, otoczonym promieniami wykonanymi z frędzli. Oko jest kobiece, z makijażem. Na torsie artysta umieścił kilka odpustowych ptaszków, czyniąc je pomnożonym znakiem Ducha Świętego. 

Oba sztandary zostały zaprezentowane po raz pierwszy podczas happeningu towarzyszącego Świętu Kwitnącej Jabłoni w Łącku w 1973 roku. Wydarzenie artystyczne stało się częścią ludowego festynu, artysta uczynił swe sztandary godłem dorocznego święta, każąc członkom miejscowej Brygady Ochotniczej Straży Pożarnej nieść je w uroczystej procesji przez wiosenne łąki.

Wacława Milewska



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Intertekst >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>