wymiary: 120x120 /x2/
oznaczenie autorskie: Nie sygn., na odwrociu napis: Stykówki / Bujnowski 99
opis: Obraz Stykówki namalowany został na podstawie kadrów z wywołanej kliszy fotograficznej, odbitej na arkuszach papieru w skali jeden do jeden, służących zazwyczaj fotografowi do podjęcia decyzji, które ujęcia przeznaczyć do ostatecznego powiększenia. Bujnowski malując, czy należałoby raczej powiedzieć odtwarzając w większej skali stykówki, nie przeprowadził jednak selekcji. Zdecydował się użyć do namalowania obrazów wszystke kadry, a właściwie całe arkusze próbnych zdjęć. W konsekwencji powstał obraz przedstawiający niekiedy przypadkowo wykonane fotografie, składające się na swoisty pamiętnik życia codziennego artysty, a także dokument działania fotografa i malarza. Słowem – dokument działania artysty, poddającego refleksji tworzony przez siebie samego „obraz”. W Stykówkach dostrzec można charakterystyczne dla twórczości Bujnowskiego dążenie do jak największego odarcia sztuki ze sztuczności, iluzji. To przykład sztuki konkretnej, w której ujawnione są wszystkie właściwości materiału służącego do wykonania dzieła zarówno ikonograficzne, jak i techniczne. Widać to dobrze w zdjęciach namalowanych śmiałymi pociągnięciami pędzla, z którego czasem pociekło na płótno więcej farby niż trzeba. Artysta nie starał się jednak tego tuszować, podobnie jak nie prowadził selekcji kadrów z odtwarzanych stykówek. Stykówki, na co zwraca uwagę Bujnowski, nie są tylko rejestracją rzeczywistości, lecz także świadectwem decyzji podjętej przez fotografa, tak jak obraz malowany na płótnie jest jednocześnie dokumentem często spontanicznego, nie zawsze możliwego do kontrolowania procesu malowania. Malowania, które dla dorastającego w latach dziewięćdziesiątych artysty nie było tylko „fachem”, lecz także sposobem uczestnictwa w rzeczywistości.
Dominik Kuryłek
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Intertekst <<<
Sztuka przełomu stuleci oraz początku XXI wieku pozostaje w ścisłym związku z otaczającą ją rzeczywistością artystyczną, społeczną i polityczną. Można powiedzieć, że jest z nią bardzo silnie związana. Artyści świadomi swojego w niej uczestnictwa, tworząc swoje prace jednocześnie ją komentują. Można powiedzieć za Julią Kristevą (1941) – francuską psycholożką, językoznawczynią i filozofką – że ich sztuka jest „intertekstualna”, to znaczy czerpie z wszystkich otaczających ją „tekstów”, a poprawne jej „odczytanie” możliwe jest w szerokim ujęciu kulturowym. Czyli, ze świadomością sytuacji artystycznej społecznej i politycznej, w których kontekście ona powstaje.
Członkowie Grupy Ładnie, założonej w połowie lat dziewięćdziesiątych w Krakowie – Rafał Bujnowski (1974), Marcin Maciejowski (1974) i Wilhelm Sasnal (1972) – do grupy należeli także: Marek Firek (1958) oraz Józef Tomczyk Kurosawa (1941–2006) – w swoim malarstwie przedstawiają często banalne zdarzenia związane z przestrzenią prywatną, zestawiając je na równym poziomie z popularnymi obrazami rozpowszechnianymi przez media masowe. Ich twórczość z jednej strony można traktować jako wyraz doświadczenia pokolenia urodzonego w latach siedemdziesiątych w Polsce, które wchodziło w dorosłość na początku XXI wieku, z drugiej – jako jego komentarz do rzeczywistości kreowanej przez popkulturę w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych.
Film Wszystko już było, założonej w 2001 roku Grupy Azorro, pokazuje jak Oskar Dawicki, Igor Krenz, Wojciech Niedzielko i Łukasz Skąpski próbują bezskutecznie wymyślić oryginalne dzieło sztuki. Eksponując podczas długiej rozmowy problem oryginalności współczesnej kultury, paradoksalnie zwracają uwagę na jej ogromny potencjał. Ich film świadczy o tym, że nawet w okresie, kiedy sztuce zarzuca się powtarzalność i wyczerpanie, na zasadzie paradoksu potrafi ona nadal przedstawiać nowe perspektywy patrzenia na rzeczywistość, w tym także na siebie samą.
Podobnie można postrzegać instalację Nic w środku (2003) Jadwigi Sawickiej (1959), uczennicy Jerzego Nowosielskiego. Stos pudełek z wydrukowaną informacją „Nic w środku” prowokacyjnie skłania do odpowiedzi na pytanie o rzeczywistą zawartość współczesnych działań artystycznych. Można jednak także spojrzeć na jej pracę inaczej. Zadając sobie chociażby pytanie o prawdę zawartą w uproszczonym komunikacie często obecnym w otaczającej nas przestrzeni medialnej.
Muzeum Wyobraźni (2004) – praca Grzegorza Sztwiertni (1968) – zwraca uwagę natomiast na rolę samego muzeum w procesie kreowania przestrzeni wizualnej i symbolicznej. Sztwiertnia eksponuje kontekst instytucji kultury, która jest niezwykle ważna w procesie szerzenia informacji nie tylko o sztuce współczesnej.
Dominik Kuryłek