wymiary: 200x94
oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. p.d.: Pankiewicz/1908
opis: W 1895 roku Józef Pankiewicz poznał i zaprzyjaźnił się z Feliksem „Mangghą” Jasieńskim. Połączyły ich wspólne, wszechstronne zainteresowania i zamiłowania, a także pasja kolekcjonerska. To dzięki Jasieńskiemu artysta odkrył i zafascynował się sztuką Dalekiego Wschodu, przede wszystkim drzeworytami japońskimi, których kilka, znów za sprawą „Mangghi” znalazło się w jego zbiorach. Jasieński zaś zgromadził w swojej kolekcji kilkadziesiąt prac Pankiewicza. Artysta wykorzystywał również kolekcję Jasieńskiego wypożyczając z niej orientalne rekwizyty, które przedstawiał w martwych naturach bądź używał ich, tak jak w Japonce, jako efektowne uzupełnienia kompozycji o charakterze rodzajowym.
Japonka ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, jedna z trzech znanych malarskich wersji obrazu, to portret żony Pankiewicza – Wandy. Była ona wszechstronnie utalentowaną światową damą, a przede wszystkim najwierniejszą przyjaciółką i towarzyszką malarza, niezastąpioną muzą i partnerem we wspólnej lekturze literatury i poezji oraz w dysputach o filozofii i estetyce. Była wreszcie pierwszym odbiorcą i krytykiem jego prac.
W kompozycji Japonka widzimy ją uczesaną w misterny kok wzorowany na fryzurach z drzeworytów japońskich i ubraną w oryginalne japońskie kimono, przewiązane jedwabnym pasem. Stoi tyłem do widza, na tle parawanu zdobionego wzorem utworzonym z kwiatów buldeneżu, obok niej widać zaś parę japońskich koturnów, a także stolik z laki i stojący na nim wazon. „To wszystko – jak wspomina córka Wandy, a pasierbica artysty, Jadwiga Waydel Dmochowska – przywędrowało oczywiście, od Jasieńskiego – z jego mieszkania przy ul. św. Jana do pracowni Pankiewicza w gmachu krakowskiej ASP, gdzie obraz powstawał.”
Japonka jest również ostatnim obrazem Józefa Pankiewicza będącym przejawem jego fascynacji japonizmem, wpisujących się w ogólnoeuropejską modę.
U.K-Z
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Ku Francji >>>