Zbylut Grzywacz (1939-2004)
Chlebak, Z cyklu: Rekolekcje wiśnickie 81, 1982
Zakup, 1982
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 80x60

oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. p.d.: Zbylut 82, na odwrocie napis: Zbylut GRZYWACZ „CHLEBAK” / Tu i teraz / z cyklu „REKOLEKCJE WIŚNICKIE 81”, (...), 1982

opis: Obraz otwiera cykl Rekolekcji wiśnickich, pomyślany jako malowany pamiętnik z okresu internowania artysty w Zakładzie Karnym w Wiśniczu Nowym w 1981 roku. Realistyczny i surowy w wyrazie obraz przedstawia tytułowy chlebak oraz kalendarz otwarty na pamiętnej dacie 13 grudnia. Tego bowiem dnia, a raczej poprzedzającej go nocy, władze polityczne wprowadziły w Polsce stan wojenny. Wielu działaczy ówczesnej opozycji demokratycznej trafiło do obozów internowania i więzień. Także Zbylut Grzywacz, jeden z najbardziej radykalnych przedstawicieli sztuki jawnie krytykującej zakłamaną rzeczywistość społeczną i polityczną PRL-u. Do artysty należą przedstawione na obrazie z pozoru banalne przedmioty, których symboliczne znaczenie dodatkowo podkreśla charakter wyobrażonego miejsca. Nie jest to pracownia malarska, ale przywołana rzuconym na pryczę cieniem krat okiennych cela więzienna. Dominująca w obrazie zieleń (wojskowa) nawiązuje do podjętej próby stłumienia siłą wolnościowych aspiracji polskiego społeczeństwa, których kulminacją był ruch Solidarności. Drugi tytuł dzieła Tu i teraz podkreśla aktualny charakter malarskiej interwencji, która jest jednocześnie refleksją twórcy na temat sztuki – ideowo i formalnie realistycznej, „prawdziwej” i gorzkiej – oraz udziału artysty w życiu politycznym w zniewolonym kraju.

Joanna Boniecka


ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Ex-Presja >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>