technika / materiał: montaż: pilśń, papier-mâché, akryl
wymiary: 155x74x37
oznaczenie autorskie: nie sygnowane
opis: Obiekt należy do obszernego i najbardziej znanego cyklu Zbyluta Grzywacza Człowiek bez jakości z lat 1971–1974. Tworzą go przede wszystkim obrazy olejne, m.in. Zmięty i odprasowany, Wybrakowany, Transparentowy, Bez kręgosłupa i Z kręgosłupem (postać mężczyzny z drzewcem szturmówki wbitym zamiast kręgosłupa) oraz kilka montaży, które dzisiaj nazwalibyśmy instalacjami. W tytule całej serii autor nawiązuje do arcydzieła europejskiej literatury XX wieku Człowiek bez właściwości Roberta Musila, zdradzając kierunek inspirującej go refleksji. „Artysta moralnego obowiązku”, jak określił Grzywacza jeden z krytyków, podejmuje w nim temat kondycji współczesnego człowieka: indywiduum zmagającego się z cierpieniem – zarówno tym wpisanym w ludzką egzystencję, jak i przychodzącym z zewnątrz w wyniku działania niszczącej siły totalitarnej ideologii. „Malowanie, rzeźbienie, rysowanie to próba porozumiewania się i chcąc je tak traktować, staram się mówić o tym, co wspólne dla wszystkich, co łączy” – pisał twórca w katalogu 6. wystawy grupy „Wprost” (1969). Stąd bohaterem jego dzieł jest everyman ulegający w represyjnym systemie politycznym PRL-u bolesnej deformacji i manipulacji, aż do uprzedmiotowienia, o którym językiem „wprost” mówi Maszyna do pisania. Oto sekretarka zrasta się ze swym warsztatem pracy – jej przestrzenna postać zostaje zredukowana i w górnej części, za sprawą płasko położonego różowego koloru, zastąpiona sylwetowym torsem. Część ciała symbolicznie związana z umysłem i wolą zamienia się w powtarzalny schemat, kontrastujący z „biologicznym” charakterem reszty postaci. Kolor różowy, który w obrazie Kolejka wciąż trwa stopniowo zagarnia przedstawione postaci, symbolizując proces ich nieubłaganego nasiąkania rzeczywistością realnego socjalizmu, tutaj pokrywa całą postać, tworząc przejmujący przekaz na temat historycznego czasu, w którym ofiary stawały się jednocześnie oprawcami, często same wobec siebie. Autor zabiera głos w obronie swoich „bliźnich w niedoli” poniżonych i zniewolonych nie tylko przez zbrodniczy system, ale i wewnętrzną słabość człowieka. Zaangażowanie społeczne i etyczne Zbyluta Grzywacza w codzienne życie zbiorowe bliskie jest twórczości Andrzeja Wróblewskiego, do której w ciągu całego życia wielokrotnie się odwoływał. Oryginalna forma dzieła to przykład dialogu artysty z międzynarodową figuracją (Francis Bacon).
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Ex-Presja >>>
wymiary: 155x74x37
oznaczenie autorskie: nie sygnowane
opis: Obiekt należy do obszernego i najbardziej znanego cyklu Zbyluta Grzywacza Człowiek bez jakości z lat 1971–1974. Tworzą go przede wszystkim obrazy olejne, m.in. Zmięty i odprasowany, Wybrakowany, Transparentowy, Bez kręgosłupa i Z kręgosłupem (postać mężczyzny z drzewcem szturmówki wbitym zamiast kręgosłupa) oraz kilka montaży, które dzisiaj nazwalibyśmy instalacjami. W tytule całej serii autor nawiązuje do arcydzieła europejskiej literatury XX wieku Człowiek bez właściwości Roberta Musila, zdradzając kierunek inspirującej go refleksji. „Artysta moralnego obowiązku”, jak określił Grzywacza jeden z krytyków, podejmuje w nim temat kondycji współczesnego człowieka: indywiduum zmagającego się z cierpieniem – zarówno tym wpisanym w ludzką egzystencję, jak i przychodzącym z zewnątrz w wyniku działania niszczącej siły totalitarnej ideologii. „Malowanie, rzeźbienie, rysowanie to próba porozumiewania się i chcąc je tak traktować, staram się mówić o tym, co wspólne dla wszystkich, co łączy” – pisał twórca w katalogu 6. wystawy grupy „Wprost” (1969). Stąd bohaterem jego dzieł jest everyman ulegający w represyjnym systemie politycznym PRL-u bolesnej deformacji i manipulacji, aż do uprzedmiotowienia, o którym językiem „wprost” mówi Maszyna do pisania. Oto sekretarka zrasta się ze swym warsztatem pracy – jej przestrzenna postać zostaje zredukowana i w górnej części, za sprawą płasko położonego różowego koloru, zastąpiona sylwetowym torsem. Część ciała symbolicznie związana z umysłem i wolą zamienia się w powtarzalny schemat, kontrastujący z „biologicznym” charakterem reszty postaci. Kolor różowy, który w obrazie Kolejka wciąż trwa stopniowo zagarnia przedstawione postaci, symbolizując proces ich nieubłaganego nasiąkania rzeczywistością realnego socjalizmu, tutaj pokrywa całą postać, tworząc przejmujący przekaz na temat historycznego czasu, w którym ofiary stawały się jednocześnie oprawcami, często same wobec siebie. Autor zabiera głos w obronie swoich „bliźnich w niedoli” poniżonych i zniewolonych nie tylko przez zbrodniczy system, ale i wewnętrzną słabość człowieka. Zaangażowanie społeczne i etyczne Zbyluta Grzywacza w codzienne życie zbiorowe bliskie jest twórczości Andrzeja Wróblewskiego, do której w ciągu całego życia wielokrotnie się odwoływał. Oryginalna forma dzieła to przykład dialogu artysty z międzynarodową figuracją (Francis Bacon).
Joanna Boniecka
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Ex-Presja >>>