oznaczenie autorskie: nie sygnowane
opis: W latach pięćdziesiątych Marian Warzecha, pod wpływem twórczości Tadeusza Kantora, epizodycznie uprawiał malarstwo informel, po czym zwrócił się w stronę kolażu i włączył się w nurt malarstwa materii. Na tle innych zajmujących się tym gatunkiem artystów wyróżniał się od początku intelektualną postawą wobec obrazu. Już we wczesnych kolażach dostrzec można początki późniejszych zainteresowań matematyką rozumianą jako zbiór zasad organizacji rzeczywistości, w tym także rzeczywistości dzieł sztuki.
W latach sześćdziesiątych Warzecha zaczął tworzyć asamblaże, w których dostrzec można dążenie do osiągnięcia jak największej ascetyczności w dziele poprzez redukcję wszelkich elementów ograniczających je pod względem strukturalnym.
Tworzone w tym czasie kolaże, reliefy, obiekty, zazwyczaj utrzymane w białej tonacji, doprowadziły Warzechę do rozpoczęcia cyklu Metazbiorów ("A", "B", "C", "D", "E", "F", 1970–1975). Były to serie czarno-białych obrazów składających się z tekstów, wzorów, wykresów, oparte na „zapisach pojęciowych”, publikowanych przez artystę w formie konceptualnych druków (dokumentacji). Systemy logiczne będące podstawą tych realizacji stanowiły kulminacyjny moment swoistego redukcjonizmu Warzechy oraz wyraz dążenia artysty do odnalezienia alternatywnej formy uporządkowania przestrzeni obrazu. Sceptycznie odnosząc się do możliwości trójwymiarowego przedstawienia rzeczywistości na płótnie, artysta proponował w swoich tekstach i pracach organizację przestrzeni dzieła, która miała być zrealizowana w oparciu o fundamentalne dla matematyki pojęcie zbioru. Korzystając z niego dążył także do zobiektywizowania artystycznego przekazu i jego całkowitej przejrzystości. Prezentowane w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku prace – 1973/7 oraz Dokumentacja Metazbioru A – stanowią przykład działań o tym charakterze. Mogą być postrzegane jako konceptualna metarefleksja nad rzeczywistością artysty, który nie zamykał się tylko w przestrzeni dwuwymiarowego płótna. Nie negując potrzeby jego istnienia, korzystał z niego jednak poszerzając granice obrazu w nieskończoność. Prace Warzechy można postrzegać jako swego rodzaju modele organizacji nie tylko przestrzeni dzieła sztuki, lecz także rzeczywistości w ogóle.
Dominik Kuryłek
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Grupa Krakowska >>>