wymiary: 333x300
oznaczenie autorskie: Nie sygn., na odwrocie napis autorski: W SUKIENNICACH (...) BRZOZOWSKI 1975/
opis: W 1975 roku w Polsce odbywał się kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA, któremu towarzyszyła wystawa Voir et conçevoir (Widzieć i patrzeć) przygotowana przez prof. Mieczysława Porębskiego. Z tej okazji Muzeum Narodowe w Krakowie zamówiło u siedmiu polskich artystów prace, które byłyby artystycznym komentarzem do XIX-wiecznych obrazów eksponowanych w Galerii w Sukiennicach. Jedynym warunkiem był jedynie monumentalny format mogący sprostać malarstwu akademickiemu.
Brzozowski stworzył wówczas – pracując w jednej z bocznych sal Galerii w Sukiennicach – swój największy obraz Papagaje i perokety. Kompozycja złożona z nieskończonej ilości drobnych form ma w sobie wszystkie elementy dojrzałej twórczości artysty. Jest i wymyślny i absurdalny tytuł, skomplikowane formy, bogata faktura malarska, farba miejscami spływająca i intrygująco odkrywająca powierzchnię płótna. Obraz wydaje się być skomplikowaną, abstrakcyjną i pozornie nieczytelną wizją. Jednak w kontekście miejsca powstania i inspiracji malarstwem prezentowanym w Sukiennicach odsłania swoją treść. Ze spływających bezładnie farb wyłaniają się łby końskie, skrzyżowane kopie rycerskie, fragmenty zbroi, i skrzydeł husarskich. Czytelne stają się nawiązania do historycznych obrazów Matejki, a tytuł Papagaje i perokety to z francuskiego papugi, co – jak twierdzi Mieczysław Porębski – stanowiło intencjonalne nawiązanie do poematu Juliusza Słowackiego Grób Agamemnona i oskarżycielskich słów skierowanych do ojczyzny: „Pawiem narodów byłaś i papugą...” Może to sugerować smutną konstatację, iż artysta uważał sztukę polską za wtórną, naśladującą obce wzory, pozbawioną własnego oblicza.
Urszula Kozakowska-Zaucha
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Grupa Krakowska >>>