Dyskusje w Domu Plastyków, gdzie gromadzili się twórcy i entuzjaści nowej sztuki, krążyły wokół niezależności artysty i budowy nowego społeczeństwa. Ze spotkań narodził się eksperymentalny teatr plastyków Cricot, w którym najważniejsze były elementy wizualne: ruch, kostiumy, scenografia. Działali w nim wspólnie pod wodzą Józefa Jaremy artyści awangardowi (Henryk Wiciński, Zbigniew Pronaszko) i kapiści (Zygmunt Waliszewski, Czesław Rzepiński). Stała współpraca Marii Jaremy z teatrem Cricot rozpoczęła się w roku 1934 – młoda artystka robiła dekoracje i kostiumy, występowała też jako aktorka. O ile teatr Cricot był zabawą, powojenna jego kontynuacja, czyli Cricot 2, stała się jednym z najważniejszych zjawisk awangardowego teatru na świecie. Niezwykłość teatru założonego w 1956 roku wynikała ze spotkania dwu silnych osobowości: Marii Jaremy i Tadeusza Kantora, którzy rok później skupili wokół siebie II Grupę Krakowską. Teatr Cricot 2 wyrósł z przedwojennych doświadczeń scenicznych Jaremianki i nieocenionej praktyki, jaką był dla Kantora Podziemny Teatr Niezależny lat okupacji. Pierwsze spektakle odbywały się w Domu Plastyków, następnie teatr przeniósł się do piwnic Krzysztoforów. Wybór Mątwy Witkacego na inauguracyjny spektakl podkreślał awangardowy rodowód teatru; do Witkacego Cricot 2 powracał zresztą wielokrotnie. Kostiumy i scenografia Jaremianki wyraźnie określiły oblicze teatru. Chociaż współpraca z Jaremianką, przerwana śmiercią artystki, trwała zaledwie trzy lata, Kantor do końca życia miał wobec niej dług wdzięczności, który próbował spłacić umieszczając w ostatnim spektaklu Dziś są moje urodziny jej postać: Rewolucyjnego Komisarza Abstrakcji. 

Agata Małodobry