Autoportrety Malczewskiego już współcześnie budziły szczególną irytację krytyki, zarzucającej artyście nadmiar pychy i skłonność do „kostiumerstwa”. Obraz, jak wszystkie dzieła symbolistyczne, nie poddaje się jednoznacznej interpretacji, można jedynie próbować odczytać jego znaczenie. Wizerunek, rozpatrywany na tle innych portretów artysty, w których przedstawiał się w różnych wcieleniach, zwraca uwagę połączeniem męskich i kobiecych, ludowych i szlacheckich oraz całkiem fantazyjnych elementów stroju, a także metaforyką użytych barw. Połączenie opozycyjnych wyróżników ubioru, traktowanego jako materialny znak osobowości, oznaczać może poczucie osiągnięcia przez artystę w postępie rozwoju własnego ducha androgynicznej pełni. Idea androgyne jako pierwotnej, utraconej postaci człowieka i koniecznego celu dążeń ludzkości, wywiedziona z religii gnostycznych, stanowiła jeden z podstawowych problemów literackiego i artystycznego symbolizmu. Wcześniej była obecna w romantycznym mistycyzmie, którego Malczewski był spadkobiercą i wyznawcą. Zgodnie z przekonaniami romantyków i symbolistów, artyści i poeci, jako ludzie przekraczający intelektualne i duchowe horyzonty epoki, dążący do piękna i ideału, zawsze silniej odczuwali niepełność natury ludzkiej i potrzebę odzyskania utraconej doskonałości. Jako duchy wyższe byli bliżsi osiągnięcia ideału.

W dziele Malczewskiego symboliczną integrację osobowości podkreśla też zestaw barw. Dominująca w obrazie biel, jako malarski ekwiwalent boskiej światłości, metaforyzuje doskonałość, ale łączona jest też z pierwiastkiem żeńskim. Z kolei plamy amarantowej czerwieni stanowić mogą znak pierwiastka męskiego, a jednocześnie wyraz cierpienia, jakie zawsze towarzyszy roli „pierwoidącego” ducha artysty-geniusza. 

Uroczystą atmosferę portretu zakłóca beret przypominający nakrycie głowy mistrza patelni – świadomie wprowadzony przez Malczewskiego element autoironii, wywiedzionej prawdopodobnie z romantyzmu. Wówczas stanowiła ona doktrynę artystyczną, ukształtowaną na gruncie filozofii Friedricha Schlegla. Stosowana głównie w literaturze, funkcjonowała jako środek stylistyczny pozwalający prowadzić sokratejski, ironiczny dialog z odbiorcą, służący – jak pisze badacz tego zjawiska Włodzimierz Szturc – podkreślaniu kreacjonistycznego aspektu dzieła i przydający jego twórcy „autentycznie boską i prawdziwie wolną postawę twórczą”.
Wacława Milewska