Józef Pankiewicz (1866-1940)
Dorożka w deszczu (Dorożka nocą, Dorożka warszawska nocą, Błoto, Deszcz), [1893]
Dar Teodora i Zeneidy Duninów, 1909
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 72x70

oznaczenie autorskie: Sygn. p.d.: Pankiewicz

opis: Miejskie nokturny oraz pogrążone w głębokim mroku wnętrza stanowiły dla Józefa Pankiewicza ważny i ciekawy problem malarski, którym był zainteresowany w latach 1892–1903. Malował je po powrocie z dwuletniej bytności w Paryżu, skąd razem z przyjacielem, Władysławem Podkowińskim, przywieźli do Warszawy wiadomości o nowym nurcie w malarstwie – impresjonizmie, oraz własne, malowane według zasad tego kierunku, obrazy. Dzieła te zostały źle przyjęte przez krytykę warszawską. Wobec braku zrozumienia dla jego eksperymentów z kolorem artysta zaczął zgłębiać najbardziej wysublimowane i trudne do przedstawienia na płótnie niuanse sztucznego i naturalnego nocnego oświetlenia. Jednym z rezultatów tych poszukiwań jest Dorożka w deszczu, arcydzieło malarstwa nokturnowego. Kompozycja obrazu oraz tytuł autorski – Deszcz – przekonują, że jego właściwym tematem jest studium mokrego bruku i widocznych na nim lśnień i odbić. W ciekawie skadrowanym widoku ulicy dorożka stanowi jedynie dopełniający motyw, który wprowadza element ruchu oraz dodatkowe efekty kolorystyczne – zagęszczenie czerni i bliki bieli, a także dostarcza wertykalnego akcentu zamykającego kompozycję. Dzięki tego rodzaju obrazom Pankiewicz stał się jednym z kilku zaledwie mistrzów nokturnu w malarstwie polskim tego czasu. 


Światosław Lenartowicz



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Koniec wieku >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>