Jacek Malczewski (1854-1929)
Nieznana nuta, 1902
Dar Feliksa Jasieńskiego, 1920
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 41,5x63

oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. I.d: J Malczewski/1902

opis: W dorobku artystycznym Jacka Malczewskiego ważne miejsce zajmują portrety. Malarz konstruował je w oparciu o podobny schemat kompozycyjny. Modelom, ukazywanym zazwyczaj na tle pejzażu, towarzyszyło niezwykłe bogactwo symbolicznych rekwizytów, a także postacie i sceny zaczerpnięte z mitologii i ze świata fantazji, o nie zawsze jednoznacznej wymowie. 

Jednym z ulubionych modeli Malczewskiego był Stanisław Bryniarski (1829–1914), krakowski malarz z pokolenia Jana Matejki i Artura Grottgera, twórca widoków architektury Krakowa i zabytkowych wnętrz, uzupełnianych niekiedy drobnym sztafażem. Bryniarski zajmował się również kopiowaniem obrazów, które przy okazji „ulepszał”. Tego mało znanego malarza rozsławiły jednak przede wszystkim konterfekty pędzla Malczewskiego, którego zafascynowała niezwykle wyrazista twarz sędziwego artysty, o charakterystycznych rysach, okolona malowniczo rozwianymi siwymi włosami. 

W Nieznanej nucie Malczewski znów zrównał rzeczywistość z fantazją. Realistycznie przedstawionej postaci Bryniarskiego towarzyszy rogata, potężna głowa muzykującego satyra, która dominuje w kompozycji, wręcz zdaje się spychać malarza na dalszy plan. Niedosłyszący już wówczas, według słów Michaliny Janoszanki, stary artysta zdaje się wsłuchiwać w odległą i nierzeczywistą muzykę, płynąca z nierealnego świata należącego do fantastycznego fauna. Baśniowy krajobraz w tle, z kwitnącym wiosennie, a równocześnie owocującym jesiennie sadem i taflą wody, jest w swojej niezwykłości również elementem świata fantazji i wraz z graną przez satyra melodią zdaje się nasuwać Bryniarskiemu nieuświadomione dotąd wspomnienia czy marzenia.

Urszula Kozakowska-Zaucha



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Koniec wieku >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>