Jan Matejko (1838–1893)
Wernyhora, 1883-1884
Zakup, 1908
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 290 × 204 cm

opis: Wernyhora – lirnik i wieszcz ukraiński, postać zdaniem niektórych legendarna, innych – historyczna, żył w drugiej połowie XVIII wieku w czasach tzw. koliszczyzny, antyszlacheckiego powstania na Ukrainie, którego był przeciwnikiem. Przepowiednie Wernyhory dotyczyły przyszłych losów Polski i Ukrainy. Wizjoner przewidział w nich rozbiory Polski, nieudane powstania narodowowyzwoleńcze i odrodzenie się państwowości polskiej przy pomocy Anglii i Turcji. 
Matejko podjął pracę nad obrazem już w połowie lat siedemdziesiątych XIX wieku, w czasach zaostrzenia się na Ukrainie stosunków między Rusinami i Polakami na tle narodowym i religijnym. Wernyhora został ukazany w chwili wygłaszanego proroctwa. Z krzyżem wschodnim na piersi, uosabia „dawną Ukrainę Lachów i Rusinów, ziemię narodowej i społecznej zgody”. Leżąca u jego stóp lira jest symbolem pieśni ocalającej wspólne, ukraińsko-polskie dziedzictwo. Siedzący z lewej strony szlachcic notuje słowa proroctwa: „Polacy teraz w swoich zamiarach upadną i Polska trzykroć będzie rozszarpana. Różni ludzie kusić się będą o jej odbudowanie, ale nadaremnie. Przyjdzie wielki mąż od zachodu: Polacy oddadzą się jemu na usługi; wiele im przyobieca, a mało uczyni: chociaż nazwą się znowu narodem, będą jęczeli pod jarzmem Niemców i Moskali".
Wacława Milewska


ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
Sukiennice, Rynek Główny 1/3


klucz: Wokół akademii >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>