technika / materiał: olej, płótno
wymiary: 36,3 x 44,6 cm
opis: Szkoła Rycerska, czyli Korpus Kadetów, była pierwszą w Polsce świecką placówką edukacyjną działającą na zasadach wojskowego korpusu. Została założona w 1765 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i przeznaczona dla młodzieży szlacheckiej z uboższych rodzin, których nie stać było na utrzymanie prywatnych nauczycieli. Jej cel określił jasno książę Adam Kazimierz Czartoryski w przemowie do kadetów w roku 1766: „Wy tę w najopłakańszym stanie zostającą Ojczyznę waszą powinniście zaludniać obywatelami gorliwymi o jej sławę, o uwiększenie jej mocy wewnętrznej i poważania postronnego, o poprawę rządów w gatunku swym najgorszych. Niech was prowadzi ta zacna ambicja, żebyście odmienili starą postać Kraju”. Książę Czartoryski, który współpracował z królem przy założeniu szkoły, w latach 1768–1782 pełnił funkcję jej komendanta; dobierał też kadrę nauczycielską i gromadził książki. Znając kilkanaście języków, sam dokonał tłumaczeń wielu książek na użytek szkoły. Katechizm rycerski, podstawowy podręcznik przez niego napisany, zawierał natomiast zalecenia związane nie z nauką, ale z wychowaniem obywatelskim młodzieży. Zadaniem Szkoły Rycerskiej było bowiem kształcenie nie tylko dowódców wojskowych, ale również urzędników służby cywilnej. Organizatorzy instytucji nawiązali do panujących w oświeceniowej Europie tendencji do edukacji jednostki, a przez to całego społeczeństwa, w procesie wychowywania młodzieży i wpajania jej szerokiej wiedzy ogólnej. Uczono tu między innymi historii Polski. Szkoła działała do upadku insurekcji kościuszkowskiej. Do jej wychowanków należeli m.in. Tadeusz Kościuszko, Jakub Jasiński, Józef Orłowski, Józef Sowiński, Karol Kniaziewicz, Michał Sokolnicki oraz Julian Ursyn Niemcewicz, adiutant Kościuszki, który wspominał: „Te z dzieciństwa wpojone wrażenia sprawiły, że w trudnych później przygodach, w których się kraj nasz znajdował, rzadko który z kadetów zboczył z drogi cnoty i uczciwości; wielu wsławiło się odwagą, cnotą i najszlachetniejszym w dobrej sprawie poświęceniem się”. Jan Piotr Norblin, którego książę Adam Czartoryski poznał w Paryżu w 1772 roku, zaprosił do Polski, i którego mecenasem pozostawał przez długi czas, wykonał dla Szkoły Rycerskiej liczne obrazy, w tym te przedstawiające wizytacje twórców szkoły – króla Stanisława Augusta i księcia Czartoryskiego. Pierwsza z prac Norblina, Król Stanisław August Poniatowski w Korpusie Kadetów, najprawdopodobniej ilustruje rekomendowanie królowi przez rodziców swoich dzieci na przyszłych kadetów, a druga – Książę Adam Czartoryski w Korpusie Kadetów – przyjmowanie przez księcia nowych kadetów do szkoły lub uroczystość nakładania munduru korpusowego po dwuletniej nauce w Szkole Rycerskiej.
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
Sukiennice, Rynek Główny 1/3
klucz: Oświecenie >>>
wymiary: 36,3 x 44,6 cm
opis: Szkoła Rycerska, czyli Korpus Kadetów, była pierwszą w Polsce świecką placówką edukacyjną działającą na zasadach wojskowego korpusu. Została założona w 1765 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i przeznaczona dla młodzieży szlacheckiej z uboższych rodzin, których nie stać było na utrzymanie prywatnych nauczycieli. Jej cel określił jasno książę Adam Kazimierz Czartoryski w przemowie do kadetów w roku 1766: „Wy tę w najopłakańszym stanie zostającą Ojczyznę waszą powinniście zaludniać obywatelami gorliwymi o jej sławę, o uwiększenie jej mocy wewnętrznej i poważania postronnego, o poprawę rządów w gatunku swym najgorszych. Niech was prowadzi ta zacna ambicja, żebyście odmienili starą postać Kraju”. Książę Czartoryski, który współpracował z królem przy założeniu szkoły, w latach 1768–1782 pełnił funkcję jej komendanta; dobierał też kadrę nauczycielską i gromadził książki. Znając kilkanaście języków, sam dokonał tłumaczeń wielu książek na użytek szkoły. Katechizm rycerski, podstawowy podręcznik przez niego napisany, zawierał natomiast zalecenia związane nie z nauką, ale z wychowaniem obywatelskim młodzieży. Zadaniem Szkoły Rycerskiej było bowiem kształcenie nie tylko dowódców wojskowych, ale również urzędników służby cywilnej. Organizatorzy instytucji nawiązali do panujących w oświeceniowej Europie tendencji do edukacji jednostki, a przez to całego społeczeństwa, w procesie wychowywania młodzieży i wpajania jej szerokiej wiedzy ogólnej. Uczono tu między innymi historii Polski. Szkoła działała do upadku insurekcji kościuszkowskiej. Do jej wychowanków należeli m.in. Tadeusz Kościuszko, Jakub Jasiński, Józef Orłowski, Józef Sowiński, Karol Kniaziewicz, Michał Sokolnicki oraz Julian Ursyn Niemcewicz, adiutant Kościuszki, który wspominał: „Te z dzieciństwa wpojone wrażenia sprawiły, że w trudnych później przygodach, w których się kraj nasz znajdował, rzadko który z kadetów zboczył z drogi cnoty i uczciwości; wielu wsławiło się odwagą, cnotą i najszlachetniejszym w dobrej sprawie poświęceniem się”. Jan Piotr Norblin, którego książę Adam Czartoryski poznał w Paryżu w 1772 roku, zaprosił do Polski, i którego mecenasem pozostawał przez długi czas, wykonał dla Szkoły Rycerskiej liczne obrazy, w tym te przedstawiające wizytacje twórców szkoły – króla Stanisława Augusta i księcia Czartoryskiego. Pierwsza z prac Norblina, Król Stanisław August Poniatowski w Korpusie Kadetów, najprawdopodobniej ilustruje rekomendowanie królowi przez rodziców swoich dzieci na przyszłych kadetów, a druga – Książę Adam Czartoryski w Korpusie Kadetów – przyjmowanie przez księcia nowych kadetów do szkoły lub uroczystość nakładania munduru korpusowego po dwuletniej nauce w Szkole Rycerskiej.
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
Sukiennice, Rynek Główny 1/3
klucz: Oświecenie >>>