wymiary: 5,9 x 5,9 cm
opis: Z Kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego
ekspozycja: Galeria „Broń i Barwa w Polsce”,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Falerystyka <<<
Kolekcja falerystyczna, obejmująca obiekty z wieków od XVIII do XX, jest jedną z największych w Polsce i liczy kilka tysięcy odznak i odznaczeń, w wielu wypadkach unikatowych. Powstała głównie dzięki darom takich kolekcjonerów, jak: Emeryk Hutten-Czapski, Jadwiga z Estreicherów Kulczyńska, Anna z Wenzlów Laskowska, Matylda Janowska, Leon Kostka i Władysław Włoch. Najcenniejsze są unikatowe polskie odznaczenia wojskowe i cywilne z XVIII i XIX wieku. Wśród nich znajdują się medale złote i srebrne Virtuti Militari z pierwszych nadań, Krzyże i Gwiazda Virtuti Militari nadawane w czasach Księstwa Warszawskiego (wśród nich Gwiazda Virtuti Militari należąca do księcia Józefa Poniatowskiego), z okresu powstania listopadowego i z czasów po restytucji odznaczenia w 1920 roku oraz egzemplarze z II wojny światowej. Wśród odznaczeń cywilnych wyróżniają się Ordery i Gwiazdy Orła Białego i Świętego Stanisława. Unikatowym egzemplarzem jest Medalion Orderu Orła Białego, podarowany rosyjskiemu ministrowi finansów Piotrowi Miatlewowi przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1797 roku. Ciekawymi odznaczeniami w kolekcji są dystynktoria kapitularne diecezji wchodzących w skład I Rzeczpospolitej oraz utworzonych w XIX wieku pod zaborami, pochodzące ze zbioru Emeryka Hutten-Czapskiego.
Niezwykle cenna jest kolekcja odznaczeń i odznak pamiątkowych związanych z walkami o odzyskanie niepodległości i granice w latach 1914-1920 oraz okolicznościowe i kwestarskie z lat 1900-1921 będące widomym znakiem wielkiego patriotyzmu społeczeństwa polskiego.
Osobną grupę stanowią pułkowe (batalionowe) odznaki pamiątkowe z okresu dwudziestolecia międzywojennego, nadsyłane do zbiorów Muzeum Narodowego jako dary, tworzące jedną z najpełniejszych tego typu kolekcji w Polsce. Podobnej rangi jest, obecnie największy w Polsce, zbiór polskich orzełków wojskowych na czapki, od pierwszych organizacyjnych Strzelca, Polskich Drużyn Strzeleckich, Drużyn Bartoszowych po orły noszone w legionach i odrodzonym Wojsku Polskim.
Obok orderów, odznak i odznaczeń polskich w kolekcji znajdują się także odznaczenia francuskie, angielskie, niemieckie, włoskie oraz pojedyncze egzemplarze z Hiszpanii, Turcji i Persji. W zbiorze tym wyróżniają się odznaczenia i odznaki pamiątkowe dawnej monarchii austrowęgierskiej, w wielu wypadkach należące do obywateli narodowości polskiej, będącej w austriackiej służbie państwowej lub w wojsku.
Piotr Wilkosz